miércoles, 17 de noviembre de 2010

Kallfü pewma mew, Elicura Chihuailaf

Ñi kallfü rukamu choyün ka ñi tremün
wigkul mew müley
wallpaley wallemu, küñe sause, kamapu aliwen
küñe pukem chi chod aliwen rümin tripantümu küñe antü allwe kochü ulmo reke
ka tuwaymanefi chillko ta pu pinda
rüf chi kam am trokiwiyiñ, küñe rupa künu mekey!
Pukem wamfiñ ñi tranün ti pu koyam ti llüfkeñ mew wüdam tripalu
dum dum nar chi antümu tripakiyiñ, pu mawünmu ka millakelü nar chi tromümu, yeme ketuyiñ ufisha

(küñekemu gümañpekefiñ lanmu egün, weyel külerpunmu pu ko egün)
Pun fey allkütu keyiñ ül, epew ka fill ramtun inal kütral mew
neyüntu nefiyiñ ti nümün kütral kofke ñi kuku
ka ñi ñuke ka ñi palu Maria
welu ñi chaw egu tañi laku egu -Lonko lechi lof
mew- welu küme ad duwam pukintu keygu
Püchikonagen chi dugu nütram kaken welu
ayekan chi pu kom dugu no
Welu feymu küme kimlu ti ülkantu trokiwün
Fillantü püram niel chi mogen, welu püchike
makan dugu no
wilüf tripachi kütral, pu gemu, pu küwümu
Lukumu metanieenew ñi kuku allküken wüne
ti kuyfike dugu tati aliwen egu
ka kura ñi nütramkaken ta, kulliñ ka ta che egu
Fey kamüten, pikeenew, kimafimi ñi chum
künüwken egün
ka allküam ti wirarchi dugu allwe ellkawünmu
kürüf mew
Ñi ñuke reke wüla, kisu ñüküfkülekey, chemu
rume pekan lladkükelay
Fey pekefiñ ñi wall trekayuwken tuwaykümekey
ñi kuliw, poftunmu ti lüg kalifisa
Feyti füw fey küme pun ga witralküley
küme ñimiñ dewkülerpuy
Ñi pu peñi ka ñi pu lamgen -doy küñe rupan
mew- upa kimfuiñ feyti ñiminküdaw, welu
weda tripan
Welu lonkotukufiñ ñi kimün feyti ñiminküdaw
fey duguley ñi chumgechi ñi ta pu mapuche
ti afkintu newen, ti deqüñ mew, ti rayen ka
üñüm egün
Ka tañi laku iñchiw ñoñmen tuwkiyu
kalechi pun mew
Pütrükeñma ñüküf narün, fütra nütram ñi chumgechi ñi wefün taiñ pu kuyfikeche
feyti wüne mapuche püllü ütrüf narpalu Kallfü mew
feyti pu wenu am pültrü lefulu ti afchi wenu
kürüf mew wagülen reke
Kimel eyiñmu ta wenu rüpü, ñi pu lewfü
ka ñi pewma
Küñe pewü pekefiñ ñi pilun yenen rayen ka ñi wente ekull mew
mulugechi pu liwen triltra
namuntu yawün
Ka tukulpakefiñ kawelltu yawünmu ragi
mawün mew, ka fütrake mawidantu
ragiñ kom küleche pukem
Allwe trogli ka newen che gekefuy
Nampiawün ragiñtu ko new, mawidantu ka
tromü egu pekefiñ rupan ta kakerumen
antü tripantü:
Wütre alof küyen (pukem), karü pewü küyen (pewün)
wüne fünkun anümka küyen (afchi pewü mu
ka epe konpachi walüg mu)
fillem fünkun anümka küyen mew (walug)
ka welu trüflkenüwchi choyün küyen (rimü)
Tripan ta ñi chaw ka ñi ñuke inchiñ kintuam lawen ka püke lawen
Koleu pütramu kon pelu, waka lawen weñagkünmu kon pelu
palgin kay fukuñ kon pelu ka allfenmu kon pelu
denkull kuyagki kon pelu -fey pilerpuy ñi ñuke
Purukeygün, purukeygün, tati pu lawen ta mawidantumu -ka pirpuy kisu ñi chaw
femlerpuy witrañ püramalu reke ti lawen iñche
ñi küwü mew
Femgechi mu kimfiñ ñi üy ti fillem lawen ka
fillem anümka
Feyti püchike piru müley ñi femal egün
Chem rume doykülelay tüfachi mapu mew
Fey tüfachi afmapun epun trokiñküley
kümekelu ta müley wedakeñma egu ta müleam
Che ta rumel mogen mapu gelay
Mapuche fey piley mapumu tripachi che piley
-pinerpuenew
Rimümu ta wilüfi ta witrunko
Feyti ko ñi püllü negüm mekey wente kachu kuragechi ko mew
feyti ko ge Mapumu weftripa mekey
Fill tripantü lef püraken ti mawidantumu pemeam ti adel ka mapu lechi chemkün ñi trawün mew
Fey ka akuketuy ti pukem mogeltu Mapu petulu
ñi wiñotuam ta weke pewma ka tukatuam
Küñe kemu tati weraw kimel ürpakeyiñmu ta kutran ka lan
Weñagküken ta ñi rakidwamünmu ñi ayin füchakechemu
amualemay rüpütupeaymay inal Lewfü Külleñumu
gütrüm am tati wampofe la yerpapelu
tañi pewputuam ñi kuyfikeche egu
ñi ayiw am ti Kallfü Wenu Mapu mew
Küñe pu liwen amurumey ñi püchi peñi Karlu
Wenche mawünküley, kagechi trufken antügey
Tripan ñi ñampuam rakidwam mew ragiñ mawidantumu (petufemyawen feymu)
Witrunko dugun rofül mekeyiñmu tati rimü antümu
Fachantü fey pifiñ tañi pu lamgen Rayen egu
ta Amerika:
Feyti ülkantun dugu re kümü neyü am genodugu trohiwün müten, ñi feypieyiñmu taiñ Jorge Teillier
Kawelu Wenuñamku reke wall ke mapumu
rulpan ñi weñagkün rahdwam
Gabi kay Kawi, Malen ka Beti, fey pinerpufiñ egün :
Fewla mülen pelon küyen feyti lelfün mew, Italia mu Gafriele Milli iñchiw müleyu
Fewla mülen Franciamu, ñi peñi Arawko iñchiw
Fewla mülen Sueciamu, Juanito Kameron
inchiw ka Lasse Söderberg
Fewla mülen Alemania mew ñi küme ayin wenüi Santo Chaües ka Doris egu
Fewla mülen Olanda mew, Marga, Gonzalo Millan ka Jimena, Jan ka Aafke, Kata
ka Juan inchiñ
Mawüni, ta fürfür mawün, chodümi ta kürüf Amsterdam waria mu
Wilüfi ti witrunko waria mew kuyfike fieru
pelon mew ka feyti lefadisu kuikui mew
Kallfü tuliparay pelu trokiwün, ka küñe wigka kudi feyti müpütripakelu ka tügnagkelu
Küpa müpüfuyiñ: Felepe, chemnorume
nepel layanew -piwün

Fey yelüwün ti tromü mew kake kim noelchi mapu ñi piwke mew.

No hay comentarios: